Beleidsontwikkelingen

1. Regionale samenwerking

In Zuid-Limburg zijn het afgelopen jaar stappen gezet om de regionale samenwerking verder te versterken. Het gaat hierbij o.a. om ontwikkelingen in het kader van het NOVI-gebied Zuid-Limburg met Rijk, Provincie en gemeenten en de samenwerking in het kader van het Middengebied. De financiële vertaling van deze versterkte samenwerking zal plaatsvinden bij de begroting.

In 2019 hebben alle negen colleges van de Middengebied-gemeenten het strategisch Actieplan Middengebied ‘Van groen hart naar groene long’ vastgesteld. Dit plan gaat in op de beleidsuitdagingen voor de gemeenten in het groene hart van Zuid- Limburg en is opgesteld in aanvulling op het strategisch Actieplan ‘Randstad Zuid-Limburg, dat de opgaven omschrijft voor het stedelijk gebied in Zuid-Limburg. Het strategisch Actieplan is vervolgens uitgewerkt in Uitvoeringsprogramma Middengebied.

In 2020 hebben de colleges van de Middengebied gemeenten de samenwerking principes en tijdelijke governance vastgesteld  als randvoorwaarden voor de samenwerking en is per programmalijn een project opgesteld en uitgewerkt en hebben de deelnemende gemeenten aangegeven aan welk project zij deelnemen en vindt een verdere uitrol van de projecten in 2021 plaats.

In Zuid-Limburg zijn het afgelopen jaar stappen gezet om de regionale samenwerking nog verder te versterken. Het gaat hierbij o.a. om ontwikkelingen in het kader van het NOVI-gebied Zuid-Limburg met Rijk, Provincie en gemeenten en de samenwerking in het kader van het Middengebied, waarbij met name de actielijn De Groene Long aansluit op het gedachtegoed van de Middengebied-gemeenten.

De gereserveerde middelen zullen ingezet worden voor proceskosten en (een deel van de) uitvoeringskosten. Daarnaast verzoeken gemeenten ook provincie, rijk en andere fondsen voor medefinanciering.

2. Leidraad toezicht grote ondernemingen

Gemeente Stein heeft een convenant met de Belastingdienst inzake horizontaal toezicht. In februari 2021 heeft de Belastingdienst de leidraad toezicht grote ondernemingen uitgebracht. Hierin wordt beschreven op welke wijze de Belastingdienst de komende jaren toezicht gaat houden en aan welke voorwaarden moet worden voldaan om in aanmerking te komen voor een nieuw convenant horizontaal toezicht. Gemeenten vallen bij de Belastingdienst in de categorie groot/publiek, waardoor het toezichtkader uit deze leidraad op hen van toepassing is. De wijze van toezicht en de bijbehorende toetsingskaders worden behoorlijk aangescherpt. Dat gaat impact hebben op onze organisatie. In de komende maanden wordt in kaart gebracht welke stappen onze organisatie nog moet zetten om aan de nieuwe toezicht- en toetsingskaders te voldoen.

3. Klimaatadaptatie

Klimaatbestendigheid raakt aan de kerntaken van gemeenten op het gebied van ruimtelijke ordening en waterbeheer, maar zoekt ook nadrukkelijk naar slimme oplossingen op het gebied van volksgezondheid (bijvoorbeeld een hitteplan), communicatie en burgerparticipatie en calamiteitenbeheersing. Een belangrijk aspect is hoe je als gemeente omgaat met steeds hevigere hoosbuien, of langdurige regenval. Het vele werk dat gemeenten op dit gebied al doen wordt niet overal (h)erkend als klimaatadaptatie. Zo is in de gemeentelijke rioleringsplannen het beleid vastgelegd voor omgaan met hemelwater en grondwater. De waterplannen van rijk en provincies geven het landelijke en regionale (strategische) waterbeleid weer.

4. Overdracht woonwagenlocaties

De afgelopen drie jaar is achterstallig onderhoud uitgevoerd aan de sanitaire units bij de woonwagenlocaties. Omdat het gros van de woonwagenlocaties nog niet is overgedragen blijft de gemeente verantwoordelijk voor het uit te voeren onderhoud aan de sanitaire units. In het kader van het overdrachtsproces is het noodzakelijk om de onderhoudskwaliteit van de nog over te dragen units op peil te brengen en te houden. Hiervoor zullen in de begroting 2022 nog nader te specificeren middelen worden opgenomen.

5. Saneringskredieten

Saneringskredieten is een voorziening binnen de schuldhulpverlening waarmee we de schulden van een inwoner in één keer aflossen bij de schuldeisers en de inwoner enkel nog hoeft af te betalen op het krediet bij de gemeente. Dit geeft rust voor de inwoner waardoor de kans dat de inwoner ook gebruik gaat maken van andere voorzieningen afneemt.

Vanuit financieel perspectief wordt landelijk gewerkt aan een waarborgfonds waarbij 97% van de uitstaande kredieten zal worden terugbetaald. Op dit moment wordt gewerkt aan het  Uitvoeringsplan Schuldhulpverlening waarin de vervolgstappen zullen worden toegelicht.

6. Integraal Huisvestingsplan

Op 8 oktober 2020 heeft de gemeenteraad het conceptprocesvoorstel voor het opstellen van een Integraal Huisvestingsplan vastgesteld. Daarmee was er formeel groen licht om ook in de gemeente Stein met een IHP-traject van start te gaan. De focus was in eerste instantie gericht op de selectie van het externe bureau dat dit proces diende te gaan begeleiden. Met de RIB van 16 maart 2021 bent u geïnformeerd over het resultaat van de aanbestedingsprocedure, met tevens bijgevoegd het Plan van aanpak en de planning. Dit Plan van aanpak is voor het externe bureau het spoorboekje om te komen tot een IHP voor de gemeente Stein. De planning voorziet erin dat eind juli 2021 het concept IHP gereed is. Vervolgens hebben de raadsfracties ruim de tijd dit document met de eigen achterban te bespreken. Ook het college zal zich in die periode hierover gaan buigen, wat uiteindelijk zal resulteren in een voorstel aan de raad te bespreken in oktober 2021. Voor zover aan de orde zal dit voorstel worden voorzien van een begrotingswijziging in verband met het verwerken van de hiermee gemoeide financiële consequenties.

7. Doorontwikkeling organisatie

In het coalitieakkoord zijn middelen beschikbaar gesteld voor de doorontwikkeling van de organisatie. Zoals aangegeven zijn de uitkomsten van het uitgevoerde medewerker tevredenheidsonderzoek gebruikt om middels een benchmark onderzoek te doen naar de ambtelijke formatie en kosten. Tevens zal net als in 2021 ingezet worden op een adequate HR cyclus, personele doorstroming, stevige investeringen in opleidingen en cultuurtrajecten. Op deze manier is en wordt maximaal geïnvesteerd in de ambtelijke organisatie.

Daarnaast is de organisatie op dit moment bezig met de implementatie van HR21. Dit is een functiewaarderingssysteem van de VNG en daarmee een gemeenschappelijke meetlat voor functiebeschrijvingen en -waarderingen. In 2021 zal het strategisch personeelsbeleid ter besluitvorming worden voorgelegd. Hierin is opgenomen dat er in 2022 een visie op de organisatie zal komen. Tot slot zullen zoals elk jaar de loonkostenontwikkeling en de formatieontwikkeling worden vertaald.

8. Inzet en professionalisering Boa's

Binnen onze gemeente wordt boa-capaciteit ingehuurd bij een externe partij. Daarvoor is door uw raad een budget beschikbaar gesteld. Op dit moment komen er steeds meer taken en opsporingsbevoegdheden terecht bij de Boa's. De komende periode zal worden onderzocht op welke wijze deze verschuiving eventueel gevolgen heeft voor de inzet en professionalisering binnen onze gemeente.

9. Regiocoördinator Wonen Westelijke Mijnstreek

Op dit moment worden vanuit de Decentralisatie Uitkering Bevolkingsdaling (DUB) middelen ingezet voor de Regiocoördinator Wonen Westelijke Mijnstreek. In de septembercirculaire 2019 is in het gemeentefonds de uitwerking van de verlenging tot en met 2021 van de decentralisatie-uitkering Bevolkingsdaling gepresenteerd. Deze uitkering wordt sinds 2015 verleend ten behoeve van krimpgebieden. In de decembercirculaire is vervolgens gemeld dat over de verdere voortzetting wordt besloten naar aanleiding van twee evaluaties. Of de DUB middelen in 2022 nog beschikbaar blijven is nog onzeker.

10. Ondersteuning dorpsinitiatieven

Tijdens de begrotingsvergadering op 12 november 2020 is de DOS-motie ‘Structurele ondersteuning dorpsinitiatieven’ aangenomen. In aanloop naar de begroting 2022 zal een voorstel worden gedaan op welke wijze we hier invulling aan gaan geven in relatie met de eigenkracht regeling zoals deze er nu is. Na vier jaar zal in ieder geval worden geëvalueerd.

11. Gebiedsgerichte aanpak

Vanaf 2024 kan de gebiedsgerichte aanpak (wijkactieplan Nieuwdorp) worden uitgevoerd. Dit betekent dat infrastructurele werkzaamheden samen worden opgepakt . Dit loopt dan samen met de planning van Zaam Wonen inzake de aanpak woningbezit. Dit brengt met zich mee dat in 2023 er begonnen kan worden met de noodzakelijke grondverwervingen en transacties. Dit is nodig voor het breder openbaar profiel met meer groen en parkeren. Het is daarom wenselijk om in 2022 al te beginnen met de voorbereiding (ontwerp, bestek, etc.). In komende periode zal inzichtelijk worden gemaakt welke middelen hiervoor komende jaren nodig zijn.

12. Blik op verwerving jeugdhulp per 2023 en transformatie jeugd

Sinds 2015 fungeert de gemeente Maastricht als centrumgemeente voor de jeugdregio Zuid-Limburg. De verwerving van jeugdhulp gebeurt op dit moment grotendeels via bestuurlijk aanbesteden (‘open house’). De afgelopen jaren heeft dit geleid tot een zorglandschap in Zuid-Limburg met zo’n 300 aanbieders. Daarnaast hebben gemeenten zoals bekend te maken met toenemende kosten voor jeugdhulp.

Per 1-1-2023 lopen in Zuid-Limburg de meeste contracten met zorgaanbieders af. Dit is dan ook een natuurlijk moment om op basis van regionale doelstellingen te bepalen hoe we vanaf 2023 samenwerken en regionaal jeugdhulp verwerven. Daartoe is een transformatieplan opgesteld, ter voorbereiding op de periode vanaf 2023 inclusief de nieuwe verwervingssystematiek.

Middels het transformatieplan willen we regionaal met een kleiner aantal aanbieders investeren in duurzaam partnerschap, waardoor we meer grip krijgen op de samenwerking met jeugdhulpaanbieders en de inzet van budgetten. Tegelijkertijd wordt er gezocht naar verwervingsstrategieën en bekostigingsmodellen (inspannings- taak-, of resultaatgericht) die aansluiten bij onze inhoudelijke doelen. Het transformatieplan sluit aan op landelijke ontwikkelingen die gericht zijn op het formaliseren en versterken van de regionale samenwerking, zoals de Norm voor Opdrachtgeverschap en de voorgenomen wijziging van de Jeugdwet.

Om recht te doen aan de opgave is tijdelijke (2021 en 2022) extra formatie nodig. Deze extra formatie om te werken aan de transformatie 2023 kost in totaal 2,3 miljoen euro in een periode van twee jaar. Hiervoor is de komende twee jaar een hogere bijdrage van de regiogemeenten vereist. Voor Stein betekent dit een bijdrage van in totaal ca. € 95.000.

Op grond van de ontwikkelde inkoopstrategie jeugdhulp nemen na uitvoering van het transformatieplan de totale kosten voor jeugdhulp vanaf 1 januari 2023 naar verwachting af, zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit van de geboden zorg. Uit ervaringen van andere jeugdregio’s blijkt dat het mogelijk is om de totale kosten van de jeugdhulp met vijf procent te verlagen. Zonder de beoogde transformatie zullen de kosten blijven stijgen.

13. Evaluatie initiatieven

Bij het opstellen van de begroting 2021 zijn, als gevolg van de ombuigingen een aantal initiatieven zoals bijvoorbeeld het jongerenlintje niet structureel verwerkt in de begroting 2021. Hiervan is afgesproken dat deze in 2021 geëvalueerd zouden worden. Op dit moment vindt de evaluatie plaats van het jongerenlintje. De uitkomsten hiervan zullen worden uiterlijk meegenomen bij het opstellen van de begroting 2022.